C Vitamininin Sağlığınız için 7 Faydası
C Vitamininin Sağlığınız için 7 Faydası
C vitamini temel bir vitamindir, yani vücudunuz onu üretemez. Düzenli olarak her gün C vitamini içeren gıdalar tüketmelisiniz. C vitamini suda çözünen ve portakal, çilek, kivi, dolmalık biber, brokoli, lahana ve ıspanak dahil birçok meyve ve sebzede bulunan bir vitamindir.
Temel bir vitamin olmamasına rağmen, sağlıklı bir vücut için önemli rolleri vardır. Genelde C vitamini alımınızı gıdalardan almanız tavsiye edilse de, birçok kişi ihtiyaçlarını karşılamak için gıda takviyelere yönelir.
İşte bir C vitamini takviyesi almanın bilimsel olarak kanıtlanmış 7 faydası.
- Kronik hastalık riskinizi azaltabilir
C vitamini, vücudunuzun doğal savunmasını destekleyen güçlü bir antioksidandır (**1).
Antioksidanlar, bağışıklık sistemini güçlendiren moleküllerdir. Bunu, hücreleri serbest radikal adı verilen zararlı moleküllerden koruyarak yaparlar. Serbest radikaller biriktiğinde, birçok kronik hastalıkla bağlantılı olan oksidatif stres olarak bilinen bir durumu teşvik edebilirler (**2).
Araştırmalar, daha fazla C vitamini tüketmenin kan antioksidan seviyenizi % 30’a kadar artırabileceğini gösteriyor. Bu, vücudun doğal savunmasının iltihapla savaşmasına yardımcı olur (**3,4).
Bu verilere dayanarak şu şekilde özetleyebiliriz:
C vitamini, kan antioksidan seviyenizi artırabilen güçlü bir antioksidandır. Bu, kalp hastalığı gibi kronik hastalık riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
- Yüksek tansiyonu kontrol altına almaya yardımcı olabilir
Yüksek tansiyon, sizi dünya çapında önde gelen ölüm nedeni olan kalp hastalığı riskine sokar (**5).
Çalışmalar, C vitamininin hem yüksek tansiyonu olan hem de olmayanlarda kan basıncını düşürmeye yardımcı olabileceğini göstermiştir.
Bir hayvan araştırması, C vitamini takviyesi almanın kalpten kan taşıyan kan damarlarını gevşetmeye yardımcı olduğunu ve bu da kan basıncı seviyelerini düşürmeye yardımcı olduğunu buldu (**6).
29 insan çalışmasının analizi, sağlıklı yetişkinlerde C vitamini takviyesi almanın sistolik kan basıncını (üst değer) 3,8 mmHg ve diyastolik kan basıncını (düşük değer) ortalama 1,5 mmHg azalttığını bulmuştur.
Yüksek tansiyonu olan yetişkinlerde C vitamini takviyeleri, ortalama olarak sistolik kan basıncını 4,9 mmHg ve diyastolik kan basıncını 1,7 mmHg azaltmıştır (**7).
Bu sonuçlar umut verici olmakla birlikte, kan basıncı üzerindeki etkilerinin uzun vadeli olup olmadığı net değildir. Ayrıca, yüksek tansiyonu olan kişiler tedavi için tek başına C vitaminine güvenmemelidir.
Kısaca özetlersek :
C vitamini takviyelerinin hem sağlıklı yetişkinlerde hem de yüksek tansiyonu olanlarda kan basıncını düşürdüğü bulunmuştur.
- Kalp hastalığı riskinizi azaltabilir
Kalp hastalığı, dünya çapında önde gelen ölüm nedenidir (**5).
Yüksek tansiyon, yüksek trigliserit veya LDL (kötü) kolesterol seviyeleri ve düşük HDL (iyi) kolesterol seviyeleri dahil olmak üzere birçok faktör kalp hastalığı riskini artırır.
C vitamini, kalp hastalığı riskini azaltabilecek bu risk faktörlerini azaltmaya yardımcı olabilir.
Örneğin, toplam 293.172 katılımcıyla yapılan 9 çalışmanın analizi, 10 yıl sonra, günde en az 700 mg C vitamini alan kişilerin, C vitamini takviyesi almayanlara göre %25 daha düşük kalp hastalığı riskine sahip olduğunu buldu ( **8).
15 çalışmanın başka bir analizi, takviye değil gıdalardan C vitamini tüketmenin daha düşük kalp hastalığı riski ile bağlantılı olduğunu buldu. Bununla birlikte, bilim adamları, C vitamini bakımından zengin yiyecekler tüketenlerin, takviye alanlara göre daha sağlıklı bir yaşam tarzı izleyip izlemediğinden emin değillerdi. Bu nedenle, farklılıkların C vitamini mi yoksa diyetlerinin diğer yönlerinden mi kaynaklandığı belirsizliğini koruyor (**9).
13 çalışmanın başka bir analizi, günde en az 500 mg C vitamini almanın, kan kolesterolü ve trigliserit seviyeleri gibi kalp hastalığı risk faktörleri üzerindeki etkilerine baktı. Analiz, C vitamini takviyesi almanın LDL (kötü) kolesterolü yaklaşık 7,9 mg / dL ve kan trigliseridlerini 20,1 mg / dL oranında önemli ölçüde azalttığını buldu (**10).
Kısacası, günde en az 500 mg C vitamini takviyesi almak veya besinlerle tüketmek kalp hastalığı riskini azaltabilir gibi görünüyor. Bununla birlikte, hali hazırda C vitamini açısından zengin besleniyorsanız, takviyeler kalp sağlığı için ek faydalar sağlamayabilir.
Sonuç olarak:
C vitamini takviyeleri, kalp hastalığı riskinin azalmasıyla ilişkilendirilmiştir. Bu takviyeler, yüksek kan LDL (kötü) kolesterol ve trigliserit seviyeleri dahil olmak üzere kalp hastalığı risk faktörlerini azaltabilir.
4. Kan ürik asit seviyelerini düşürebilir ve gut ataklarının önlenmesine yardımcı olabilir
Gut, yetişkinleri etkileyen bir artrit türüdür, eklemlerde şiddetli ağrılar ve özellikle ayak baş parmaklarında iltihaplanma şeklinde semptomlar gösterir. (**11)
Kanda çok fazla ürik asit olduğunda gut belirtileri ortaya çıkar. Ürik asit, vücut tarafından üretilen atık bir üründür. Yüksek seviyelerde kristalleşebilir ve eklemlerde birikebilir.
Birkaç bilimsel çalışma, C vitamininin kandaki ürik asidi azaltmaya yardımcı olabileceğini ve sonuç olarak gut ataklarına karşı koruma sağlayabileceğini göstermiştir.
Örneğin, 1.387 erkeği içeren bir çalışma, en çok C vitamini tüketenlerin, en az tüketenlere göre kan ürik asit seviyelerinin önemli ölçüde daha düşük olduğunu buldu (**12).
Başka bir çalışma, C vitamini alımının gelişen gutla bağlantılı olup olmadığını belirlemek için 20 yıl boyunca 46.994 sağlıklı erkeği izledi. C vitamini takviyesi alan kişilerin% 44 daha düşük gut riskine sahip olduğu bulundu (**13).
Ek olarak, 13 çalışmanın analizi, 30 gün boyunca bir C vitamini takviyesi almanın, bir plaseboya kıyasla kandaki ürik asidi önemli ölçüde azalttığını buldu (**14).
C vitamini alımı ile ürik asit seviyeleri arasında güçlü bir bağlantı olduğu görülürken, C vitamininin gut üzerindeki etkileri hakkında daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
Sonuç olarak:
C vitamini açısından zengin besinler ve takviyeler, kandaki ürik asit seviyelerinin düşmesi ve gut riskinin azalmasıyla ilişkilendirilmiştir.
5. Demir eksikliğini önlemeye yardımcı olur
Demir, vücutta çeşitli işlevleri olan önemli bir besindir. Kırmızı kan hücrelerinin yapımı ve vücuda oksijen taşınması için gereklidir.
C vitamini takviyeleri, demirin beslenme ile emilimini artırmaya yardımcı olabilir. C Vitamini, bitki bazlı demir kaynakları gibi zayıf şekilde emilen demirin, emilmesi daha kolay bir forma dönüştürülmesine yardımcı olur (**15).
Bu, özellikle et tüketmeden beslenen kişiler için yararlıdır, çünkü et önemli bir demir kaynağıdır. Aslında, sadece 100 mg C vitamini tüketmek, demir emilimini % 67 oranında artırabilir (**16).
Sonuç olarak, C vitamini, demir eksikliğine yatkın kişilerde anemi riskini azaltmaya yardımcı olabilir.
Bir çalışmada, hafif demir eksikliği anemisi olan 65 çocuğa C vitamini takviyesi verildi. Araştırmacılar, takviyenin tek başına anemilerini kontrol etmeye yardımcı olduğunu buldular (**17).
Düşük demir seviyeniz varsa, daha fazla C vitamini yönünden zengin yiyecekler tüketmek veya C vitamini takviyesi almak kandaki demir seviyenizi iyileştirmeye yardımcı olabilir.
Özetlersek;
C vitamini, et içermeyen kaynaklardan alınan demir gibi, zayıf şekilde emilen demirin emilimini artırabilir. Ayrıca demir eksikliği riskini de azaltabilir.
6. Bağışıklığı artırır
İnsanların C vitamini takviyesi almalarının ana nedenlerinden biri bağışıklıklarını artırmaktır.
İlk olarak, C vitamini, vücudu enfeksiyona karşı korumaya yardımcı olan lenfositler ve fagositler olarak bilinen beyaz kan hücrelerinin üretimini teşvik etmeye yardımcı olur (**18).
İkincisi, C vitamini, bu beyaz kan hücrelerinin, serbest radikallerden zarar görmesini önlerken daha etkili çalışmasına yardımcı olur.
Üçüncüsü, C vitamini cildin savunma sisteminin önemli bir parçasıdır. Aktif olarak cilde taşınır, burada bir antioksidan görevi görebilir ve cildin bariyerlerini güçlendirmeye yardımcı olabilir (**19).
Çalışmalar ayrıca C vitamini almanın yara iyileşme süresini kısaltabileceğini göstermiştir ( **20,21).Dahası, düşük C vitamini seviyeleri kötü sağlık sonuçlarına bağlanmıştır.Örneğin, zatürre olan kişilerde C vitamini seviyeleri daha düşük olma eğilimindedir ve C vitamini takviyelerinin iyileşme süresini kısalttığı gösterilmiştir (**22,23).
Özetlersek;
C vitamini, beyaz kan hücrelerinin daha etkili çalışmasına yardımcı olarak, cildinizin savunma sistemini güçlendirerek ve yaraların daha hızlı iyileşmesine yardımcı olarak bağışıklığı artırabilir.
7. Yaş aldıkça zayıflayan hafıza ve bilişi korur
Demans, zayıf düşünme ve hafızanın semptomlarını tanımlamak için kullanılan geniş bir terimdir.
Dünya çapında 35 milyondan fazla insanı etkiler ve tipik olarak yaşlı yetişkinler arasında görülür (**24).
Araştırmalar, beyin, omurga ve sinirler (merkezi sinir sistemi) yakınındaki oksidatif stres ve enflamasyonun demans riskini artırabileceğini göstermektedir (**25).
C vitamini güçlü bir antioksidandır. Bu vitaminin düşük seviyeleri, bozulmuş biliş ve hatırlama yeteneği ile ilişkilendirilmiştir (**22,27) Dahası, birkaç çalışma, demans hastalarının kandaki C vitamini seviyelerinin daha düşük olabileceğini göstermiştir
(**28, 29 ). Ayrıca, yiyeceklerden veya takviyelerden yüksek C vitamini alımının, yaşlandıkça biliş ve hafıza üzerinde koruyucu bir etkiye sahip olduğu gösterilmiştir (**30, 31 , 32).
Beslenme ile yeterince C vitamini alamıyorsanız, C vitamini takviyeleri demans gibi durumlara yardımcı olabilir. Bununla birlikte, C vitamini takviyelerinin sinir sistemi sağlığı üzerindeki etkilerini anlamak için daha fazla insan çalışmalarına ihtiyaç vardır (**33 ).
Özetlersek;
Düşük C vitamini seviyeleri, artan hafıza riski ve bunama gibi düşünme bozuklukları ile ilişkilendirilirken, gıdalardan ve takviyelerden yüksek C vitamini alımının koruyucu bir etkiye sahip olduğu gösterilmiştir.
Referanslar:
www.Healthline.com’dan alıntılanmıştır.
**1. https://journals.humankinetics.com/view/journals/ijsnem/7/1/article-p1.xml
**2. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23675073/
**3. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12805247/
**4. https://www.hindawi.com/journals/omcl/2015/295497/
**5. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cardiovascular-diseases-(cvds)
**6. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12564647/
**7. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22492364/
**8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15585762/
**9. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18277182/
**10. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19674720/
**11. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21569453/
**12. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/18464304/
**13. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19273781/
**14. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21671418/
**15. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20200263/
**16. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10799377/
**17. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1642785/
**18. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25157026/
**19. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0891584998001324
**20. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16297506/
**21. https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(74)91874-1/fulltext
**22. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15139458/
**23. https://www.cochranelibrary.com
**24. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23305823/
**25. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19221412/
**26. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/6842805/
**27. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/8595334/
**28. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22710913/
**29. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14978605/
**30. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9663403/
**31. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17508099/